Nr 1(1) Kwiecień 2016
Poziom stresu związanego z pracą w sądach jest znacznie wyższy niż w przypadku innych zawodów. Dwie trzecie pracowników sądownictwa jest bezpośrednio narażonych na mobbing.To wnioski płynące z badania Temida2015 zrealizowanego przez Stowarzyszenie Zdrowa Praca przy współudziale MOZ NSZZ Solidarność Pracowników Sądownictwa.
W badaniu „Temida 2015”, zrealizowanemu w ramach projektu „Monitoring stresu zawodowego w sądach i jego skutków zdrowotnych”, wzięli udział pracownicy sądów z wszystkich grup zawodowych – zarówno sędziowie i referendarze, jak i kuratorzy, urzędnicy sądowi oraz pracownicy obsługi. Jak wynika z raportu, ponad 58 % osób zatrudnionych w sądach pracuje w warunkach wysoce stresogennych, co niesie ryzyko wielu chorób, zwłaszcza zaburzeń psychicznych oraz dolegliwości układu sercowo-naczynio15ego i mięśniowo-szkieletowego. Ponad połowa osób zatrudnionych w sądownictwie cierpi na choroby przewlekłe, 8% przyznaje się do zdiagnozowanych zaburzeń stanu zdrowia psychicznego, 325 znajduje się w stanie podwyższonego ryzyka tego typu zaburzeń. Najbardziej zestresowani są pracownicy sądów rejonowych i okręgowych. Niemal połowa badanych pracowników sądów pierwszej instancji wskazała, że brakuje im czasu na realizację zadań. Aż 805 z nich ze względu na nadmiar obowiązków nie jest w stanie właściwie zaplanować sobie dnia pracy. 64% pracowników nie ma poczucia, że jest kimś ważnym i cenionym przez przełożonych, a ponad połowa skarży się, że nie znajduje u nich wsparcia w trudnych sytuacjach. – Te wyniki potwierdzają to, o czym alarmujemy Ministerstwo Sprawiedliwości od dawna.
Pracownicy sądownictwa są przeciążeni, a praca w sądach jest źle zorganizowana. W naszej pracy codziennie stykamy się z ludzkimi dramatami. Z czasem ludzie przestają sobie radzić z obciążeniem psychicznym, załamują się, chorują. Od dawna zwracamy uwagę na ten problem kolejnym ministrom sprawiedliwości, jednak nasze uwagi jak dotąd były bagatelizowane – mówi Edyta Odyjas, przewodnicząca MOZ NSZZ Solidarność Pracowników Sądownictwa. Badanie „Temida 2015” wskazuje również, jak powszechnym problemem w polskim sądownictwie jest mobbing. Bezpośrednio narażonych na to zjawisko jest 665 pracowników sądów. Co więcej, w 70% sądów panuje atmosfera pobłażania i akceptowania zachowań noszących znamiona mobbingu. Również w 70% polskich sądów nie ma wypracowanych obiektywnych norm i zasad pozwalających traktować pracowników jednakowo i sprawiedliwie. Jak podkreślają autorzy raportu, stres związany z pracą i występowaniem zachowań mobbingowych w polskich sądach to nie tylko problem pracowników, ale również koszty dla systemu ubezpieczeń społecznych, związane z leczeniem chorób powstałych w wyniku stresu. Przede wszystkim jednak wysoki poziom stresu wśród pracowników negatywnie wpływa na jakość funkcjonowania polskich sądów. – Największe obciążenie stresem jest w sądach rejonowych, im wyższy szczebel sądu, tym mniejsza stresogenność. Oznacza to, że największe ryzyko błędów i pomyłek sądowych istnieje tam, gdzie spraw jest najwięcej. Błędy na poziomie rejonów wpływają w pewnym stopniu na pracę okręgów. Jeśli zaś w drugiej instancji zostaną skorygowane błędy pierwszoinstancyjne, sprawa może z powrotem trafić do rejonu, wtórnie zwiększając obciążenie pierwszoinstancyjne. Załatwianie spraw może być więc nieefektywne – czytamy w opracowaniu. Raport z badania „Temida 2015” w formie książkowej został przesłany do wszystkich okręgów i apelacji, a także do Ministra Sprawiedliwości, Krajowej Rady Sądownictwa, Rzecznika Praw Obywatelskich i Państwowej Inspekcji Pracy. – W tym dokumencie czarno na białym wykazano, jak fatalne są warunki pracy w polskich sądach. Oczekujemy, że resort sprawiedliwości wreszcie podejmie odpowiednie działania w tym zakresie, bo obecny stan rzeczy zagraża nie tylko pracownikom, ale funkcjonowaniu całego wymiaru sprawiedliwości w naszym kraju – zaznacza Edyta Odyjas. (Darek Kadulski)
